Szkoła bliżej życia

        Jubileusz starej powszechnie szanowanej szkoły chełmskiej skłania do pewnych podsumowań, wspomnień i oceny jej dorobku naukowego i artystycznego oraz ideowo-wychowawczego.

        Obecnie w środowisku uczniowskim działają dwa rodzaje zrzeszeń: organizacje ideowo-wychowawcze, jakimi są: ZHP i TPPR, ZSMP i ZMW oraz społeczne organizacje uczniowskie, takie jak PCK, LOK, LOP, PTTK, obejmujące swoją działalnością ogółem 801 uczniów.

        Koordynatorem prac i poczynań tych organizacji jest Samorząd Szkolny. Wszystkie one spełniają trojaką funkcję: ideowo-wychowawczą, społeczno-polityczną i zaspokajania istotnych potrzeb swych członków. Wymienione funkcje nie mogą być traktowane w sposób rozłączny. Ich współwystępowanie jest podstawowym warunkiem pomyślnego działania organizacji, gdyż aby kształtować osobowość uczniów, trzeba z jednej strony wdrażać ich do aktywności społecznej oraz wyposażać w idee i wartości aprobowane w społeczeństwie, z drugiej zaś strony odwoływać się do potrzeb młodzieży, aby program działania mógł uchodzić z atrakcyjny i był prze nią akceptowany.

       Samorządność uczniów naszego liceum ma swoje źródła w demokratycznej Konstytucji Rzeczypospolitej Uczniowskiej, która powstała w 1935 r. z inicjatywy ówczesnych uczniów tej szkoły.

        Obecnie samorząd obejmuje całą społeczność uczniowską. Kolejnymi opiekunami tej organizacji były: prof. Maria Farbiszewska, prof. Pelagia Matysiak, prof. Anna Kiwińska, a obecnie prof. Anna Moryl. Przewodniczącymi Rady Uczniowskiej Samorządu od 1975 r. byli: Leokadia Krukowska, Urszula Fituła, Elżbieta Pańczyszyn, Jarosław, Leszczyński, Beata Puchalska, Elżbieta Lipińska, Jacek Koza, Jarosław Martyniuk, Hanna Miklus, Jacek Leńczuk.

        Samorząd Szkolny jest najwyższą władzą uczniowską, współgospodarzem szkoły, autentycznym partnerem Rady Pedagogicznej w rozstrzyganiu różnych problemów dotyczących życia młodzieży. Poprzez pełnienie określonych funkcji w samorządzie uczniowskim przygotowują się do autentycznej działalności w dorosłym społeczeństwie.

        W zależności od zainteresowań i predyspozycji uczniowie mogą ujawniać swe społecznikowskie pasje w sekcji kulturalnej, naukowej, porządkowej i bibliotecznej. Każda z nich obejmuje swym zasięgiem inną płaszczyznę życia szkolnego i wyzwala inny rodzaj aktywności społecznej. Wprowadzenie rozszerzonej oceny ze sprawowania i Kodeksu Ucznia znacznie pobudziło działalność samorządów klasowych.

        Za udaną formę pracy można uznać tzw. "Panoramę klas", podczas trwania której uczniowie poszczególnych klas stają się gospodarzami szkoły, odpowiedzialnymi za imprezy kulturalne i sportowe oraz porządek w szkole. Akcja ta wyzwala pomysłowość uczniów, mobilizuje zespoły klasowe do wysiłku twórczego zmierzającego do zaspokajania potrzeb kolegów, ale przede wszystkim uczy odpowiedzialności za powierzony wycinek życia szkolnego.

   W ramach "Panoramy klas" prowadzony jest konkurs na najlepszego ucznia i działacza społecznego oraz najaktywniejszą klasę. Zwycięski zespół otrzymuje puchar przechodni dyrektora szkoły, najlepszy absolwent medal pamiątkowy z podobizną Patrona, a wyróżniający się uczniowie klas młodszych – nagrody książkowe.

        Pod kierunkiem Rady Pedagogicznej Samorząd Szkolny w toku wieloletniej działalności wypracował wiele ciekawych form, które składają się na ceremoniał szkoły.

        Obrzędowość nasza wywodzi się z chlubnych kart tradycji szkoły i polskiej oświaty. Wyrazem więzi aktualnie uczących się uczniów z absolwentami i wychowawcami są zjazdy czarniecczyków, które odbywają się co dziesięć lat, a ostatnio zjazdy klasowe. W ten sposób wytwarza się więź między pokoleniami czarniecczyków oraz rodzi się współodpowiedzialność za szkołę, jej dobre imię.

        Samorząd patronuje również uroczystości przyjęcia uczniów klas pierwszych do społeczności liceum. Ślubowanie jest wyrazem akceptacji programu wychowawczego szkoły i jej pięknych tradycji. Tej poważnej uroczystości towarzyszy inna – raczej humorystyczna. Są to "otrzęsiny", które są połączone z pasowaniem "pierwszaków" na uczniów szkoły średniej.

        Uroczyste przyjęcie do grona czarniecczyków odbywa się po ukończeniu szkoły i jest połączone ze ślubowaniem na sztandar w obecności Rady Pedagogicznej i Rodziców. Absolwenci otrzymują Kartę Czarniecczyka z podpisami członków Rady Pedagogicznej i kolegów.

        Świętem szkoły jest Dzień Patrona, który stanowi okazję do przypomnienia historii liceum i sylwetek nauczycieli tu pracujących oraz zaprezentowania dorobku artystycznego zespołów muzycznych, tanecznych i poetyckich.

        Największym osiągnięciem szkolnych organizacji młodzieżowych było zdobycie w 1978 roku przez Szczep im. "Manifestu Lipcowego" i Samorząd Szkolny wyróżnienia w Ogólnopolskim Konkursie "Klubu Otwartych Szkół", zorganizowanym przez redakcję "Motywów". Konkurs dotyczył pozalekcyjnej działalności organizacji młodzieżowych na rzecz szkoły i środowiska. Nagrodę przekazał szkole ówczesny Kurator Oświaty i Wychowania – dr Michał Paterkowski.

        I dzisiaj współpraca ze środowiskiem jest podstawą działalności sekcji kulturalnej, która w trosce o kulturę humanistyczną i poziom umysłowy uczniów współpracuje  z WDK, KMPiK i kinem "Zorza" oraz korzysta z większości imprez przygotowywanych przez te instytucje.

        W ramach Dni Otwartych Szkół członkowie Samorządu odwiedzają szkoły podstawowe, aby zapoznać młodszych kolegów z dorobkiem naukowym i artystycznym liceum.

        Wyrazem dojrzałości uczniów jest włączenie się do wielu ogólnopolskich akcji. Pieniądze zdobyte w wyniku zbiórki surowców wtórnych oraz udziału w pracach społecznych przekazywano na Centrum Zdrowia Dziecka, Wioskę Biłgorajską, Ośrodek Rekreacyjny Miasta Chełma, Dar Młodzieży, a ostatnio na książeczkę mieszkaniową dla mieszkańca domu dziecka i dzieci głodującej Afryki na ogólną sumę 39900 zł.

        W bieżącym roku szkolnym udało się nawiązać kontakt z Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Czarnieckiego w Tyszowcach. Sądzimy, że ta współpraca uatrakcyjni i jeszcze bardziej zaktywizuje działalność Samorządu i zapisze nową kartę w pracy tej organizacji.

        Obok Samorządu istnieje w szkole ZHP. Jego wpływ na społeczność uczniowską jest nieodzowny, by szkoła mogła w pełni realizować zadania wychowawcze. Harcerstwo jest ważnym partnerem Rady Pedagogicznej w realizacji humanistycznych ideałów i przygotowaniu młodzież szkolnej do czynnego uczestnictwa w życiu własnego kraju.

        Harcerstwo ma do spełnienia w szkole wyraźnie określoną funkcję. Odgrywa wiodącą rolę w programowaniu oraz inspirowaniu działalności o charakterze ideowym w całym środowisku uczniowskim. W okresie najaktywniejszej działalności tej organizacji praca przebiegała w 9 klubach i 13 drużynach, a szczep liczył 437 harcerzy. Były to kluby: Młodych Racjonalistów, Polityków, Ekonomistów, Miłośników Poezji, Muzyki, Klub Plastyczny, Turystyczny, HAF, HSI, a z czasem powstał Klub Żeglarski.

        Harcerze naszej szkoły brali udział w większości akcji ogólnopolskich, związanych z Alertem Naczelnika ZHP oraz imprezach centralnych: Bieszczady 40, Frombork i Magistrala. Wspólnie z Samorządem przystąpili do współzawodnictwa z innymi szkołami w Polsce – w ramach "Klubu Otwartych Szkół".

        Do znaczących osiągnięć ZHP należy wyjazd komendantki szczepu, Beaty Klimowicz, na XI Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów Hawana'78.

        W kwietniu 1978 roku harcerze zorganizowali sesję pod hasłem "Stop! Bombie neutronowej", podsumowaniem której było uchwalenie rezolucji młodzieży woj. chełmskiego, skierowanej do młodzieży całego świata, pragnącej żyć w pokoju.

        Wielu harcerzy wyróżniających się w pracy szczepu pełniło odpowiedzialne funkcje we władzach hufcowych i chorągwianych. Znaczącą kartę w historii ZHP stanowi praca na rzecz środowiska. Od lat harcerze współpracują z chełmskimi domami dziecka, przygotowując tradycyjne "Mikołajki", zabawę choinkową oraz imprezy z okazji Dnia Dziecka. Do tradycji należy też organizowanie Dnia Seniora i stałej pomocy ludziom starszym, wymagającym opieki. W ten sposób realizują zadania wynikające z akcji "Harcerze współgospodarzami osiedla". W bieżącym roku wspólnie z kapelą szkolną nasi harcerze przygotowali wieczorek z okazji Dnia Kobiet dla mieszkanek osiedla przy ulicy Słowackiego. W ramach akcji "Naszemu miastu dar rąk" harcerze przepracowali wiele godzin na rzecz miasta.
W marcu 1980 roku harcerze uczestniczyli w IV Forum aktywu HSPS, które odbywało się pod hasłem "My nie chcemy żyć na spocznij", w rok później w VII Zjeździe ZHP.

        Od dwóch lat sytuacja w związku ulegała istotnej zmianie. Rozwiązano HSPS i utworzono pion starszoharcerski ZHP. Organizacja nabrała charakteru autonomicznego. Szczep liczy 72 harcerzy, zrzeszonych w 2 klubach i 6 drużynach.

        W ostatnim 10-leciu opiekunami były: prof. Irena Krawczyk i prof. Elżbieta Pietrzykowska. Funkcję komendanta szczepu pełnili: Andrzej Kratiuk, Urszula Piątek, Beata Klimowicz, Marzena Puchalska, Małgorzata Schmidt, Maria Dudek i Bożena Kowalewska.

        Równie bogaty dorobek ma szkolne koło TPPR, prowadzone przez prof. Krystynę Karwowską, a od 1983 r. przez prof. Annę Oleksiejuk. TPPR – to społeczna organizacja, której statutowym celem jest rozwijanie przyjaźni między narodami polskim i radzieckim. Członkowie koła wypracowali wiele form popularyzujących osiągnięcia ZSRR. Należy do nich zaliczyć wieczornice poświęcone Włodzimierzowi Leninowi, rocznicy Rewolucji Październikowej i powstania Armii Czerwonej.

        Za wyróżniającą działalność aktyw młodzieżowy tej organizacji reprezentował województwo chełmskie w ogólnopolskim zlocie SK TPPR, a w 1979 roku brał udział w centralnych uroczystościach z okazji 35-lecia powstania tej organizacji.

        Ważną formą popularyzowania wiedzy o Kraju Rad są liczne konkursy i Olimpiada Języka Rosyjskiego.

        W 1976 roku drużyna SK TPPR zajęła I miejsce w Wojewódzkim Turnieju Wiedzy o Filmie Radzieckim, a w rok później członkowie koła zajęli trzy pierwsze miejsca w Wojewódzkiej Olimpiadzie Wiedzy o ZSRR.
Od dwóch lat młodzież zrzeszona w TPPR bierz udział w Konkursie Poezji i Prozy Radzieckiej. Wyróżnienia w eliminacjach centralnych w Kołobrzegu otrzymały: M. Bochen i M. Sałata.
W październiku 1984 r. w murach szkoły odbyła się Ogólnopolska Inauguracja pracy SK TPPR. Z tej okazji ucz. M. Bochen i nauczycielka Anna Oleksiejuk otrzymały odznaki "Młodzieżowego Aktywisty TPPR".

        Praca SK TPPR jest wysoko oceniana przez Zarząd Wojewódzki TPPR, czego dowodem jest przyznanie szkole Złotej Odznaki Honorowej ZG TPPR.

        Z tradycją szkoły głęboko związane są dwie "młode" organizacje, które kontynuują dawną działalność ZMP i ZMS.

        W 1981 roku zostaje założona organizacja ZSMP. Jej członkowie włączyli się od razu do aktywnej działalności ideowo-wychowawczej wśród młodzieży na terenie szkoły i miasta Chełma. Gośćmi koła byli m.in. I Sekretarz KW PZPR tow. Alojzy Zieliński oraz były premier Osóbka-Morawski. Aktywiści brali udział w tworzeniu "Wszechnicy Historycznej". Opiekunem organizacji jest prof. M. Borysiuk.

        W maju 1984 roku powstał ZMW. Opiekunką koła jest prof. Barbara Pośpiech. Członkowie koła prowadzą szeroką działalność szkoleniową i poszukują atrakcyjnych form pracy.

        Ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia odgrywa praca. Organizacją tzw. frontu prac zajmuje się Szkolna Komenda OHP, która rozwija działalność pod kierunkiem prof. Anny Sławińskiej.
Pod patronatem OHP uczniowie pracowali w ostatnim roku na rzecz: Państwowego Gospodarstwa Sadowniczego w Żułowie, przepracowując  4374 rob. godz., na sumę 115.454 zł, Nadleśnictwa w Chełmie, porządkując szkółki leśne na sumę 9360 zł, Zakładu Zieleni Miejskiej na sumę 49.000 zł, które przeznaczono na zakup kwiatów do szkoły, oraz Urzędu Miejskiego przy zakładaniu parku, przepracowując społecznie 4500 rob. godz., na sumę 270.000 zł.

        Szkolna Komenda OHP jest koordynatorem wszystkich prac społecznych, podejmowanych na rzecz szkoły i jej najbliższego otoczenia. Za wyróżniającą działalność organizacja otrzymała w 1984 r. I nagrodę w pionie liceów ogólnokształcących.

        Koło Ligi Ochrony Przyrody zrzesza 250 uczniów, a jego opiekunką z ramienia Rady Pedagogicznej jest prof. Anna Kiwińska.
Praca tej organizacji prowadzona jest w kilku podstawowych kierunkach i ma za zadanie propagowanie w środowisku szkolnym idei ochrony przyrody oraz podnoszenie świadomości ekologicznej młodzieży poprzez eksponowanie materiałów ilustrujących degradację środowiska przyrodniczego.

        W porozumieniu z OHP członkowie LOP biorą udział w akcjach zadrzewiania i zalesiania regionu, a w okresie zimowym dokarmiają zwierzęta. Podejmują również prace badawcze dotyczące zagadnień ochrony środowiska w ramach przygotowań do Olimpiady Biologicznej. W ciągu ostatnich lat działalność koła znacznie się ożywiła. Członkowie LOP przepracowali po 5 godzin na rzecz Nadleśnictwa Chełm, Stańków, Haliczany, Pławanice.

        Specyficzną cechą pracy koła LOP jest współpraca z kołem biologicznym. Jej efektem jest kilkadziesiąt prac badawczych uczniów, dotyczących ochrony środowiska. Najciekawsze prace dwukrotnie eksponowano na wystawach w szkole, przygotowanych z okazji Dni Ochrony Przyrody. Podejmowane w owych pracach obserwacje przyrodnicze i badania spełniają ważne funkcje dydaktyczno-wychowawcze. Ukazują młodzieży skutki skażenia środowiska, pomagają zrozumieć, że jest to ważny problem dzisiejszych czasów.

        Koło LOP otrzymało dwukrotnie w roku 1981 i 1985 wyróżnienie w konkursie na najlepiej pracujące szkolne koło LOP, organizowanym przez Zarząd Wojewódzki.

        W całości poczynań szkolnych organizacji młodzieżowych ważny i pożyteczny wkład stanowi działalność szkolnych kół PCK. Szlachetna idea Czerwonego Krzyża od wielu lat przyciąga liczne rzesze uczniów. Aktualnie koło liczy 94 członków. Opiekunami były prof. Nina Piątkowska i prof. Lucyna Szymajda.

        Ważną formą pracy koła jest niesienie pomocy ludziom, szkolenie medyczno-sanitarne oraz przeciwdziałanie wszelkim nałogom. W ciągu ostatnich 10 lat szkolna drużyna sanitarna, prowadzona przez  prof. Ninę Piątkowską, sześciokrotnie zdobyła I miejsce w województwie. Od 1982 roku uczniowie szkoły biorą udział w Olimpiadzie Zdrowia. Uczniowie Renata Libucha i Andrzej Sękowski dwukrotnie reprezentowali województwo na eliminacjach centralnych. Za swą działalność w 1984 r. szkoła została uhonorowana pucharem ufundowanym przez Wojewódzki Zarząd PCK.

       Działalność organizacji szkolnych jest najlepszą formą wprowadzenia młodzieży w rzeczywistość społeczną. Samorządność rozumiana jest w szkole jako narzędzie wychowania uczestniczącego, a nie jedynie przygotowującego do przyszłego życia. Stwarza uczniom szanse organizowania życia zbiorowego, możność uczestniczenia w sprawowaniu funkcji zarządzania. Samorządność jest wyrazem konieczności organizowania się społeczności ludzkich na zasadach demokratycznych, kształtuje wśród uczniów przeświadczenie, że nie można żyć w zbiorowości jedynie obok siebie, bez respektowania praw innych ludzi.

        Licząc się z potrzebami i dążeniami młodzieży, łącząc je umiejętnie z potrzebami szkoły i środowiska, praca w organizacjach przyspiesza rozwój społeczny uczniów, kształtuje ich osobowość, ucząc odpowiedzialności, dyscypliny i szacunku dla pracy.

        Działanie w organizacjach ideowych i społecznych jest metodą wychowania społecznego i ma wysokie walory wychowawcze. Samorządność uczniów uwzględniająca potrzeby teraźniejszości i przyszłego życia społecznego wspiera i wzbogaca proces wychowawczy współczesnej szkoły. Dlatego tak dużo wysiłku wkładamy w działalność inspirującą autentyczną pracę wszystkich organizacji szkolnych i agend Samorządu Szkolnego, by nasze liceum było szkołą bliżej życia, w której uczniowie nie tylko zdobywają wiedzę i rozwijają swoje zainteresowania, ale także przysposabiają się do pełnienia przyszłych ról społecznych w swoim dalszym życiu dorosłym.

Anna Moryl