Chełm - 40 lat rozwoju

Małemu, spokojnemu, powiatowemu miastu z okresu międzywojennego, jakim był Chełm, przyszło związać się z najnowszą historią i datą 22 lipca 1944 roku.
Historyczne treści Manifestu PKWN ogłoszonego w Chełmie, na pierwszym wyzwolonym skrawku polskiej ziemi, tworzyły podstawy nowego ładu społecznego w odradzającym się kraju.
Pierwsze lata wolności nie były łatwe. Trzeba było usuwać zniszczenia wojenne, a jednocześnie z trudem budować nowy ład społeczny, umacniać władzę ludową. Chełm sprostał temu czasowi.
Plan 6-letni przyniósł miastu wielką inwestycję przemysłową. W 1953 roku rozpoczyna się realizacja cementowni "Chełm". W latach 1966-1970 powstaje "Chełm II". Miasto staje się centrum białego zagłębia z blisko 20% udziałem krajowej produkcji cementu. W okresie tym tworzy się szereg mniejszych, nowych zakładów przemysłowych. Powstaje i rozrasta się osiedle mieszkaniowe wokół zabytkowej dziś dzielnicy "Dyrekcja".
Drugim decydującym o przyśpieszonym rozwoju miasta zakładem przemysłowym, realizowanym w latach 1969-1974, były Chełmskie Zakłady Obuwia. Dziś zatrudniają one blisko 3 tys. pracowników, głównie kobiety i produkują ponad 4 mln. par obuwia rocznie. Jednocześnie powstały w tym czasie nowe, mniejsze zakłady produkcyjne, a wiele już istniejących unowocześniło posiadaną bazę produkcyjną.
Lata 1944-1974 to okres, w którym podwoiła się liczba stałych mieszkańców Chełma. Miastu przybyło w tym okresie 14 obiektów szkolnych, 3 nowe obiekty szpitalne, 1 przychodnia lekarska, dom kultury, nowoczesny hotel turystyczny, szereg placówek handlowo-usługowych.

Od 1975 roku miasto wkroczyło w kolejny etap przyśpieszonego rozwoju. Chełm stał się stolicą nowoutworzonego województwa chełmskiego. Jest to okres dużej jego aktywności społecznej, ogromnego zaangażowania w odrabianiu opóźnień, przyśpieszenia na miarę rosnących potrzeb.

Należy podkreślić, że zasoby mieszkaniowe we wszystkich realizowanych formach budownictwa mieszkaniowego powiększyły się o ponad 5 tysięcy mieszkań. Od podstaw wybudowane zostały osiedla XXX-lecia i Kościuszki dla 15 tysięcy mieszkańców. Rozpoczęto realizację osiedli: Śródmieście, Targowa, Kolejowa, Gen. Sikorskiego. W nowych osiedlach przekazano do użytku dwie szkoły podstawowe, 5 placówek przedszkolnych i 2 żłobki. W trakcie realizacji znajduje się rozpoczęta w ubiegłym roku szkoła podstawowa w osiedlu im. Gen. Sikorskiego, 3 przedszkola i 1 żłobek. W budowie znajdują się również 3 obiekty handlowo-usługowe uzupełniające infrastrukturę nowych osiedli miasta.

Rok 1983 przyniósł zakończenie elektryfikacji linii kolejowej Chełm-Lublin. W styczniu 1984 r. przekazano do eksploatacji drugą stację CPN, zaś w lutym tego roku najważniejszą z inwestycji komunalnych - Centralną Ciepłownię o mocy 60 G cal. Miastu przybyło blisko 50 km sieci wodociągowych i tyle samo kanalizacyjnych. Rozpoczęta została budowa ujęcia wody "Bariera". Wybudowano i unowocześniono ponad 34 km ulic w ramach przebudowy układu komunikacyjnego miasta.

Sieć handlowa wzbogaciła się o 6 nowych obiektów. Rozpoczęła pracę nowocześnie wyposażona Wojewódzka Przychodnia Przemysłowej Służby Zdrowia. W realizacji znajduje się Szpital Wojewódzki o 610 łóżkach oraz osiedlowa przychodnia zdrowia.

Wypoczynkowi mieszkańców miasta służą nowe obiekty sportowe, ponad 11 hektarów urządzonych w ostatnich latach terenów zielonych i blisko 100 hektarów działkowych.

Chełmianie uzyskali też automatyczne połączenie z wieloma miejscowościami kraju, a liczba abonentów wzrosła o blisko 2 tysiące.
Ale ten bogaty bilans przedstawionych osiągnięć nie może świadczyć o pełnym zaspokojeniu potrzeb mieszkańców 60-tysięcznego miasta. Nie wszystkie problemy udało się rozwiązać.

Chełm w dalszym ciągu będzie się rozbudowywać jako ośrodek wojewódzki w centrum administracyjnym, kulturalnym, oświatowym. Osiągnie docelowo około 120 tys. mieszkańców, rozwijając się w kierunku południowo-wschodnim na terenach wsi Rudka, Bazylany, Żółtańce i Pokrówka, wzdłuż linii kolejowej Chełm-Lublin. Ten kierunek rozwoju miasta wynika z faktu, że na północy została zlokalizowana dzielnica przemysłowo-składowa, na wschód zaś tereny górnicze Kombinatu Cementowego.

Wybudowana Fabryka Domów na terenie Wolwinowa powinna przyśpieszyć rozwój budownictwa mieszkaniowego. Główne fronty budownictwa mieszkaniowego to osiedla: Targowa, Zachód (Gen. Sikorskiego), Bazylany, Śródmieście, Kolejowa o łącznej chłonności terenu na około 40 tys. mieszkańców.

Najbliższa przyszłość winna przynieść dalszą modernizację sieci drogowej, układu komunikacyjnego, ciepłownictwa, gazownictwa oraz modernizację sieci handlowo-usługowej.
Przewiduje się kontynuację budowy obwodnicy południowej poprzez ulice: Trubakowska, Majdan, Zawadówka, z włączeniem do ulicy Podgórze oraz w drugą stronę do ul. Hrubieszowskiej. Realizacja tego zamierzenia umożliwi swobodny przejazd przez miasto pojazdów tranzytowych relacji Hrubieszów-Lublin.

W wyniku budowy wiaduktu nad torami usprawni się dojazd do dzielnicy przemysłowo-składowej i w kierunku Dorohusk-granica państwa.
Podjęte zostały na szeroką skalę prace związane z gazyfikacją miasta. Opracowany program gazyfikacji Chełma umożliwia rozprowadzenie gazu w pierwszej kolejności w najbardziej zaludnionych dzielnicach.

Jednym z najważniejszych problemów trapiących mieszkańców jest niedobór wody i mała wydajność oczyszczalni ścieków. Poprawę zaopatrzenia w wodę winno się rozwiązać w oparciu o realizowane przedsięwzięcie "Bariera". Budowa rurociągu dosyłowego ze studni "Bariera" ma umożliwić przerzut wody do ujęcia "Strupin" w celu jej uzdatnienia.
Podjęte zostały prace projektowe niezbędne dla modernizacji urządzeń oczyszczających i ich rozbudowy w miejskiej oczyszczalni ścieków.

Bardzo ważnym zadaniem, jakie przewijało się w toku kampanii wyborczej do rad narodowych, była sprawa zmniejszenia zapylenia powietrza pyłami z Kombinatu Cementowego. Kombinat Cementowy "Chełm" podjął olbrzymie starania, aby problem ten rozwiązać w krótkim okresie poprzez zabudowę elektrofiltrów i urządzenie pasa ochronnego wokół kombinatu.

Dla utrzymania wysokiego tempa budownictwa mieszkaniowego przygotowuje się i uzbraja nowe tereny. Na deskach projektantów znajdują się plany zagospodarowania nowych osiedli Kolejowa, Bazylany, Żółtańce.
Dużym wydarzeniem w życiu mieszkańców są przedsięwzięcia podjęte w roku 40-lecia PRL dla uczczenia tego doniosłego jubileuszu. Rozpoczęcie budowy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, szkoły na osiedlu Sikorskiego, budowa pawilonu głównego Szpitala Wojewódzkiego - to tylko niektóre z ważniejszych punktów wchodzących do programu uczczenia 40-tej rocznicy ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego.

Należy sądzić, że zaangażowanym w realizację wielu zamierzeń i inicjatyw mieszkańcom naszego miasta nie zabraknie wytrwałości i uporu.
Chełm - wart jest tego. Życzymy mu rozwoju.